Ενότητα 4 Γλώσσα Θεωρία "Διατροφή" Παραθετικά Επιθέτων

Τάξη: Ε' Δημοτικού

Ενότητα: 4. Διατροφή

Θεωρία: Παραθετικά επιθέτων

Συχνά, χρησιμοποιούμε τα επίθετα για να συγκρίνουμε ουσιαστικά.

Στα επίθετα έχουμε τρεις βαθμούς:

Ο Συγκριτικός και ο  Υπερθετικός ονομάζονται Παραθετικά των επιθέτων.

1.     Θετικός βαθμός: Στον θετικό βαθμό τα επίθετα φανερώνουν ότι ένα ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα.

πχ. Το δέντρο είναι ψηλό.

2.    Συγκριτικός βαθμός: Στον συγκριτικό βαθμό τα επίθετα φανερώνουν ότι ένα ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα σε μεγαλύτερο βαθμό από ένα άλλο.

Πχ. Ο λαγός είναι γρηγορότερος από τη χελώνα.

    Ο συγκριτικός  βαθμός σχηματίζεται με δύο τρόπους:

Α)  Μονολεκτικά: θετικός βαθμός ουδετέρου + -τερος (πχ. ομορφότερος, μακρύτερος, ευγενέστερος)

Β) Περιφραστικά: πιο + θετικός βαθμός (πχ. πιο όμορφος, πιο μακρύς, πιο ευγενής)

3.    Α. Σχετικός Υπερθετικός: Ο σχετικός υπερθετικός βαθμός ενός επιθέτου δηλώνει ότι το ουσιαστικό που συνοδεύει έχει ένα γνώρισμα σε  μεγαλύτερο βαθμό από όλα τα άλλα όμοιά του.

πχ. Ο Όλυμπος είναι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας.

    Ο σχετικός υπερθετικός σχηματίζεται με δύο τρόπους:

Α) άρθρο + συγκριτικός βαθμός μονολεκτικά (πχ. ο ομορφότερος, ο μακρύτερος, ο ευγενέστερος)

Β) άρθρο + συγκριτικός βαθμός περιφραστικά (ο πιο όμορφος, ο πιο μακρύς, ο πιο ευγενής)

Β. Απόλυτος Υπερθετικός: Ο απόλυτος  υπερθετικός βαθμός δηλώνει ότι το ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα σε πολύ μεγάλο βαθμό, χωρίς να γίνεται σύγκριση με άλλα.

πχ. Τα γλυκά είναι νοστιμότατα.

    Ο απόλυτος υπερθετικός σχηματίζεται με δύο τρόπους:

Α) Μονολεκτικά: θετικός βαθμός ουδετέρου + -τατος (πχ. (ομορφότατος, μακρύτατος, ευγενέστατος)

Β) Περιφραστικά: πολύ + θετικός βαθμός (πχ. πολύ όμορφος, πολύ μακρύς, πολύ ευγενής)

      Ο υπερθετικός βαθμός μερικές φορές δηλώνεται με σύνθετα επίθετα των οποίων το πρώτο συνθετικό είναι μια από τις λέξεις: θεός, όλος, κατά, πέντε (πεντα-), τρία (τρισ-), τέσσερα (τετρα-), υπέρ, παν.

πχ. θεόφτωχος, θεότρελος, θεονήστικος, ολομόναχος, ολόφρεσκος, ολοκαίνουριος, πεντανόστιμος, τρισένδοξος, τρισάθλιος τετράπαχος, υπερπλήρης, πανάξιος, πανύψηλος, κατάμαυρος, καταγάλανος κατάξανθος, κατακόκκινος

      ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΩΝ

Για τον σχηματισμό των παραθετικών χρειάζεται να θυμηθούμε ότι υπάρχουν οι παρακάτω βασικές κατηγορίες επιθέτων:

·         Επίθετα σε –ος, -η, -ο (πχ. ο ακριβός, η ακριβή, το ακριβό)

    Όταν σχηματίζουμε τον συγκριτικό, παίρνουμε το ουδέτερο και βάζουμε την κατάληξη –τερος.

Έτσι ο συγκριτικός στα 3 γένη σχηματίζεται ως εξής:

ακριβότερος                 ακριβότερη             ακριβότερο

    Όταν σχηματίζουμε τον απόλυτο υπερθετικό, παίρνουμε το ουδέτερο και βάζουμε την κατάληξη –τατος.

Έτσι ο απόλυτος υπερθετικός στα 3 γένη σχηματίζεται ως εξής:

ακριβότατος                 ακριβότατη             ακριβότατο

·         Επίθετα σε –ης, -ης, -ες (πχ. ο ακριβής, η ακριβής, το ακριβές)

    Όταν σχηματίζουμε τον συγκριτικό, παίρνουμε το ουδέτερο και βάζουμε την κατάληξη –τερος.

Έτσι ο συγκριτικός στα 3 γένη σχηματίζεται ως εξής:

ακριβέστερος               ακριβέστερη           ακριβέστερο

    Όταν σχηματίζουμε τον απόλυτο υπερθετικό, παίρνουμε το ουδέτερο και βάζουμε την κατάληξη –τατος.

Έτσι ο απόλυτος υπερθετικός στα 3 γένη σχηματίζεται ως εξής:

ακριβέστατος                  ακριβέστατη           ακριβέστατο

·         Επίθετα σε –ύς, -ιά, -ύ (πχ. ο βαθύς, η βαθιά, το βαθύ)

    Όταν σχηματίζουμε τον συγκριτικό, παίρνουμε το ουδέτερο και βάζουμε την κατάληξη –τερος.

Έτσι ο συγκριτικός στα 3 γένη σχηματίζεται ως εξής:

βαθύτερος                   βαθύτερη               βαθύτερο

    Όταν σχηματίζουμε τον απόλυτο υπερθετικό, παίρνουμε το ουδέτερο και βάζουμε την κατάληξη –τατος.

Έτσι ο απόλυτος υπερθετικός στα 3 γένη σχηματίζεται ως εξής:

βαθύτατος             βαθύτατη               βαθύτατο

Θετικός	Συγκριτικός	Σχετικός Υπερθετικός	Απόλυτος Υπερθετικός
Ακριβός	Ακριβότερος	Ο ακριβότερος	Ακριβότατος
	Πιο ακριβός	Ο πιο ακριβός	Πολύ ακριβός
Ακριβής	Ακριβέστερος	Ο ακριβέστερος	Ακριβέστατος
Βαθύς	Βαθύτερος	Ο βαθύτερος	Βαθύτατος
Γλυκός (*)	Γλυκύτερος	Ο γλυκύτερος	Γλυκύτατος

      ΑΝΩΜΑΛΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ

Θετικός	Συγκριτικός	Απόλυτος Υπερθετικός
Απλός	Απλούστερος	Απλούστατος
Γέρος	Γεροντότερος
Κακός	Χειρότερος	Χείριστος/κάκιστος
Καλός	Καλύτερος	Άριστος
Λίγος	Λιγότερος	Ελάχιστος
Μεγάλος	Μεγαλύτερος	Μέγιστος
Μικρός	Μικρότερος	Ελάχιστος
Πολύς	Περισσότερος (πιότερος)	Πλείστος

      Μερικά επίθετα δεν έχουν θετικό βαθμό.

Άνω	Ανώτερος	Ανώτατος
Κάτω	Κατώτερος	Κατώτατος
Υπέρ	Υπέρτερος	Υπέρτατος

      Μερικά επίθετα έχουν μόνο συγκριτικό βαθμό: προτιμότερος, προγενέστερος, μεταγενέστερος.

      Επίθετα που δεν έχουν παραθετικά

Μερικά επίθετα δε σχηματίζουν καθόλου παραθετικά, δεν έχουν δηλαδή ούτε συγκριτικό, ούτε υπερθετικό.

Ύλη	Καταγωγή	Συγγένεια	Τόπο	Χρόνο	Κατάσταση που δεν αλλάζει
Ξύλινος, Πέτρινος, Μεταξωτός, Χάρτινος , Χρυσός, Μαρμάρινος	Ελληνικός, Ευρωπαϊκός	Αδελφικός	Γήινος,  Εξωγήινος, Νησιωτικός, Ουράνιος	Σημερινός, Χθεσινός	Αθάνατος, Μισός, Πολύτεκνος

Δείτε επίσης:

Ασκήσεις στα παραθετικά