Ε΄ Δημοτικού Γλώσσα Ενότητα 11: Παιχνίδια Γραμματική-Συντακτικό Ορθογραφικοί κανόνες για ρήματα (είτε-είται, είστε-ήστε, ισα-ησα, ιστε-ηστε)

 

Ενότητα 11: Παιχνίδια

Ορθογραφικοί κανόνες για ρήματα

Οι καταλήξεις «-είτε» και «-είται»

Οι καταλήξεις «-είτε» και «-είται» γράφονται πάντα με «ει».

Η διαφορά τους είναι το «ε» και το «αι».

Το «-είτε» το χρησιμοποιούμε όταν μπροστά από το ρήμα μπορούμε να βάλουμε το πρόσωπο «εσείς».

Το «-είται» το χρησιμοποιούμε όταν μπροστά από το ρήμα μπορούμε να βάλουμε το πρόσωπο «αυτός-ή-ό».

Τις καταλήξεις «-είτε» και «-είται» τις συναντάμε στα ρήματα της β΄ συζυγίας (αυτά που στο α΄ πρόσωπο Ενεστώτα στην Ενεργητική φωνή στην Οριστική έχουν κατάληξη -ώ).

Το «-είτε» είναι η κατάληξη του β΄ πληθυντικού προσώπου (εσείς) στην Ενεργητική φωνή Ενεστώτα στην Οριστική.

Το «-είται» είναι η κατάληξη του γ΄ ενικού προσώπου (αυτός-ή-ό) στην Παθητική φωνή Ενεστώτα στην Οριστική.

Οριστική Ενεστώτα
	Ενεργητική φωνή	Παθητική φωνή
Εγώ	τοποθετώ	τοποθετούμαι
Εσύ	τοποθετείς	τοποθετείσαι
Αυτός-ή-ό	τοποθετεί	τοποθετείται
Εμείς	τοποθετούμε	τοποθετούμαστε
Εσείς	τοποθετείτε	τοποθετείστε
Αυτοί-ές-ά	τοποθετούν	τοποθετούνται

Οι καταλήξεις «-είστε» και «-ήστε»

Η κατάληξη «-είστε» χρησιμοποιείται σε ρήματα β΄ συζυγίας στην Οριστική Ενεστώτα στην Παθητική φωνή. Είναι κατάληξη των ρημάτων β΄ πληθυντικού προσώπου (εσείς).

Οριστική Ενεστώτα
	Παθητική φωνή
Εγώ	τοποθετούμαι
Εσύ	τοποθετείσαι
Αυτός-ή-ό	τοποθετείται
Εμείς	τοποθετούμαστε
Εσείς	τοποθετείστε
Αυτοί-ές-ά	τοποθετούνται

 

Η κατάληξη «-ήστε» χρησιμοποιείται σε ρήματα β΄ συζυγίας στην Προστακτική Αορίστου στην Παθητική φωνή. Είναι κατάληξη των ρημάτων β΄ πληθυντικού προσώπου (εσείς).

Προστακτική Αορίστου
	Παθητική φωνή
Εγώ	-
Εσύ	τοποθετήσου
Αυτός-ή-ό	-
Εμείς	-
Εσείς	τοποθετήστε
Αυτοί-ές-ά	-

 

Άρα όταν πρόκειται για προσταγή, προτροπή κτλ. χρησιμοποιούμε Προστακτική, οπότε βάζουμε την κατάληξη «-ήστε».

πχ. Εσείς τοποθετείστε χωρίς να γνωρίζεται τι έχει συμβεί. (Εδώ χρησιμοποιούμε Οριστική Ενεστώτα, δηλαδή την κατάληξη «-είστε», γιατί δεν πρόκειται για προσταγή, προτροπή κτλ.)

Τοποθετήστε τον πίνακα με προσοχή.  (Εδώ χρησιμοποιούμε Προστακτική Αορίστου, δηλαδή την κατάληξη «-ήστε», γιατί πρόκειται για προσταγή, προτροπή κτλ.)

Υπάρχουν και τα ρήματα:

Αφήνω → αφήστε

Σβήνω → σβήστε

Διαλύω → διαλύστε

Λύνω → λύστε

Δακρύζω → δακρύστε

Αθροίζω → αθροίστε

Κλείνω → κλείστε

 

Οι καταλήξεις «-ισα» και «-ησα»

Οι καταλήξεις «-ισα» και «-ησα» είναι οι καταλήξεις του Αορίστου Ενεργητικής φωνής στην Οριστική.

Η κατάληξη «-ισα» χρησιμοποιείται για τα ρήματα σε -ίζω.

πχ. ποτίζω → πότισα

Η κατάληξη «-ησα» χρησιμοποιείται για τα ρήματα σε -ώ (κατάληξη Ενεστώτα Οριστικής στην Ενεργητική).

πχ. αγαπώ → αγάπησα

 

Οι καταλήξεις «-ίστε» και «-ήστε»

Οι καταλήξεις «-ίστε» και «-ήστε» είναι οι καταλήξεις του Αορίστου Ενεργητικής φωνής στην Προστακτική.

Η κατάληξη «-ίστε» χρησιμοποιείται για τα ρήματα σε -ίζω.

πχ. ποτίζω → ποτίστε

Η κατάληξη «-ήστε» χρησιμοποιείται για τα ρήματα σε -ώ (κατάληξη Ενεστώτα Οριστικής στην Ενεργητική).

πχ. αγαπώ → αγαπήστε